Płaskurka – stare, ale jare

Płaskurka

Coraz częściej mówi się nie tylko o orkiszu, ale o jeszcze starszych, reliktowych odmianach pszenicy, takich jak płaskurka i samopsza, które mają specyficzne właściwości nie tylko smakowe, ale też zdrowotne i środowiskowe. Są to pszenice oplewione (ziarna po wymłóceniu pozostają w plewach).

Płaskurka jest prymitywnym gatunkiem pszenicy – jednym z pierwszych udomowionych zbóż na Bliskim Wschodzie. W starożytnej Mezopotamii uprawiana była na szeroką skalę. Ma płaskie, podobne do jęczmienia kłosy, a pochodzi z obszarów obecnej południowo-wschodniej Turcji, gdzie uprawiano ją już 10 tys. lat p.n.e.

Płaskurka świetnie czuje się w polskim klimacie. Nawet początki polskiego rolnictwa związane są z uprawą właśnie tego zboża (jej nasiona odnaleziono w jaskiniach koło Ojcowa, gdzie była uprawiana ok. 2 tys. lat p.n.e.).

Płaskurka jest bardzo odporna na choroby, szkodniki i niedogodności klimatyczne. Podobnie jak orkisz nie wymaga stosowania nawozów, pestycydów czy chemicznych środków ochrony roślin. Zboże to nie toleruje żadnych obcych dodatków w glebie i podobnie jak orkisz, ma twardą łuskę chroniącą wnętrze ziarna przed uszkodzeniami i zanieczyszczeniami. Ziarno po omłocie pozostaje w plewach. Potrzebne są specjalne urządzenia aby oddzielić ziarno od plew. Płaskurka znakomicie nadaje się do uprawy ekologicznej w Polsce.

Wartości zdrowotne

Płaskurka

Płaskurka

Płaskurka zawiera dużo białka i składników mineralnych, które mogę nadać produktom z tego ziarna ciemniejszą barwę. Ziarno płaskurki zawiera większe ilości błonnika pokarmowego i glukanów (węglowodanów), które redukują poziom cholesterolu i równoważą poziom glukozy we krwi, chroniąc przed cukrzycą typu 2. Uważa się także, że regularne spożywanie zapobiega powstawaniu nowotworów układu pokarmowego. Ziarna płaskurki rozgrzewają organizm, tym samym wspomagając krążenie i zwiększając odporność. Płaskurką można śmiało zastąpić inne zboże, takie jak zwykła pszenica czy orkisz. Z płaskurki można zrobić mąkę, kaszę, płatki i makarony. Całe ziarna można używać po wcześniejszym kilkunastogodzinnym moczeniu a potem ugotowaniu – do sałatek, zup, past i innych potraw.

W połączeniu z wodą ziarna zwiększają swoją objętość ponad trzykrotnie, co sprawia, iż po spożyciu na długo towarzyszy nam uczucie sytości. Ponadto przyśpieszają trawienie i poprawiają odporność. Należą do najmniej kalorycznych zbóż (335 kcal w 100 g).

Mąka z płaskurki jest bardzo wartościowa, – zawiera dużo białka oraz wapnia i fosforu, a także witaminy B1, PP, kwas pantotenowy oraz witaminę E. Można przyrządzić z niej to, co z zwykłej pszenicy: chleb, ciasto, naleśniki. Ciasto jest delikatne, nie klei się i nie ciągnie. Ma słodkawy orzechowy posmak i miodowy zapach. Płatki z płaskurki nadają się idealnie na śniadanie jaku musli lub jako dodatek do różnych wypieków. Zalety zdrowotne płaskurki przewyższają nawet orkisz.

Reliktowy gluten

Samopsza i płaskurka zawierają znaczne ilości glutenu, ma on jednak inną budowę niż gluten w pszenicy zwyczajnej – w dużej części składa si z gliadyn, przez co powinien być lepiej tolerowany przez pacjentów z celiakią. Warto przy tym pamiętać, że gliadyny mają słabsze właściwości wypiekowe.

 

Źródło: Harmonia Twoje zdrowie, Twoja odpowiedzialność